Nowym słowniku poprawnej polszczyzny
  • szukać i dostarczać
    10.06.2005
    10.06.2005
    Witam,
    interesują mnie czasowniki odszukać, odszukiwać – jakim rządzą przypadkiem? Czy prawidłowe jest zdanie: „W ten sposób najłatwiej odszukać nowe, kolejne gatunki zwierząt”, czy „… nowych kolejnych gatunków”? A jakim przypadkiem rządzi czasownik dostarczać? Dostarczać wszelkich informacji czy wszelkie informacje?
    Dziękuję.
  • unikalny i unikatowy
    20.04.2010
    20.04.2010
    Czy poprawne jest – nagminne ostatnio – określanie czegoś jako unikalne? Wydaje mi się, że dawniej używało się tylko słowa unikatowe. Może poprawne są obydwie formy? A może znaczą (od zawsze?) coś innego? Nie ukrywam, że określenie unikalne mocno mnie irytuje.
  • zagadki gramatyczne
    14.11.2001
    14.11.2001
    Szanowni Państwo!
    Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
    Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
    1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
    2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
    3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
    4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
    5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
    6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
    7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
    Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
    Mirosław Sochalski, Bydgoszcz
  • znajdować coś jakimś
    27.04.2015
    27.04.2015
    Czy używanie słowa znajdować w znaczeniu 'oceniać' jest dopuszczalne? Na przykład: „Jak znajdujesz naszych nowych pracowników?” czy „Jak znajdujesz swoje danie?”. Informacje na sjp.pwn.pl sugerują, że nie: „Znajdować: daw. «ocenić stan czegoś, co się zobaczyło po przyjściu gdzieś»”.
  • Arkansas
    28.06.2002
    28.06.2002
    Szanowna Redakcjo!
    Bardzo proszę o odpowiedź na trudne pytanie o wymowę nazwy stanu Arkansas. Podobno ile źródeł, tyle odpowiedzi. Ja obstawałam przy Markowskim, lektor przy wymowie: Arkansą. Co gorsza – stwierdził, że tylko taka wymowa jest poprawna (przynajmniej w Telewizji!). Bardzo proszę o komentarz.
    Z wyrazami szacunku,
    Grażyna Cejmerowska
  • Chcesz ogórka czy ogórek?
    16.07.2001
    16.07.2001
    Szanowni Państwo,
    problem z jedzeniem! Czy „Zjadłam ogórka”, czy raczej „Zjadłam ogórek"? A co z pomidorem? „Zjadłam pomidora"? A kiedy gorąco, to „Zjadłam loda”, a może raczej „Zjadłam lody"? Będę wdzięczna za wyjaśnienie. W tej chwili jeden poprawia drugiego, jak nie przymierzając przysłowiowy Marcin.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Krystyna Urbańska
  • Czupala, Kęsa, Toboła
    17.09.2002
    17.09.2002
    Proszę o podanie właściwej formy celownika liczby pojedynczej następujących nazwisk: Czupała, Kęsa, Toboła. Czy formy: Czupale, Kęsie, Tobole są poprawne? Czy należy te nazwiska odmieniać?
  • do – dla
    27.04.2001
    27.04.2001
    Proszę o rozstrzygnięcie spornej kwestii: akcesoria dla stacji benzynowej czy akcesoria do stacji benzynowej?
    Anna
  • do komisariatu na tych dziewięć dni
    4.12.2015
    4.12.2015
    Szanowni Państwo,
    proszę o rozstrzygnięcie, jak powinnam zapisać:
    dzwonić do komisariatu
    czy
    na komisariat?
    Podobnie: do komendy czy na komendę, do pogotowia czy na pogotowie?
    Ponadto:
    te dziewięć dni były mu potrzebne
    czy
    te dziewięć dni było mu potrzebne?
    Z poważaniem
    AK
  • do McDonalda
    2.12.2012
    2.12.2012
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości co do zapisu nazw produktów z dopełniaczem saksońskim. Wiadomo, że powinno się mówić „Idę do McDonalda” (nie: McDonaldsa), „Używam Helmana” (nie: Helmansa – chodzi o majonez) itp. Co jednak z takimi nazwami jak Jack Daniel's, Balantine's, Redd's? Wszyscy, których znam, dopełniacz wymawiają kolejno: [danielsa], [balantajsa], [redsa].
    Iwona Nowakowska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego